این درس تحت عنوان «خدا شناسی- صفات الهی» در 6 جلسه ارائه شده است. این درس، سومین درس از سلسله های درس های استاد در زمینه کلام نوین اسلامی است. در ساختار در نظرگرفته شده برای کلام نوین اسلامی، بعد از پرداختن به چیستی کلام نو، بحث مهم خداشناسی در قالب سه بحث اثبات خدا و توحید، صفات الهی و افعال خداوند پیگیری می شود. استاد در دو جلسه نخست این درس ابتدا به ادامه گفتار سوم بحث خداشناسی یعنی صفات الهی از جمله قدرت، ازلیت، ابدیت و حیات خدا و کلام و عدل الهی می پردازد. در جلسات دیگر این درس، بحث افعال الهی، به طور کلی در رابطه با جهان و به طور خاص در ارتباط با انسان و فعل او، مورد اشاره واقع شده است. این بحث ضمن موضوعاتی از قبیل نظام احسن بودن جهان، شبهه شرور، انواع شر، راه از بین رفتن شرور، جامعه مهدوی و از بین رفتن شرور، انواع قضا و قدر الهی، خواست تکوینی و تشریعی خداوند، مسئله بدأ، فلسفه آفرینش انسان و فلسفه جبر و اختیار به پیش رفته است.

اهداف درس:

1. آشنایی با صفات الهی همچون قدرت و حیات
2. شناخت افعال الهی و نسبت آن با فعل انسانی
3. آشنایی با عدل الهی و شبهه شرور
4. شناخت فلسفه جبر و اختیار

سرفصل و جلسات:

• جلسه اول: صفات ثبوتیه الهی، قدرت، حیات
• جلسه دوم: حسنو قبح ذاتی
• جلسه سوم: رابطه فاعلیت خدا با فاعلیت سایر موجودات
• جلسه چهارم: قضاء و قدر الهی، بداء مساله شرور
• جلسه پنجم: برهان فطرت یا اجماع
• جلسه ششم: فتنه فراماسونرها قبل از جامعه مهدوی

درباره درس:

خداشناسی و بحث از صفات توحید، یکی از موضوعات محوری علم کلام اسلامی است. نیاز به گفتن سخنانی مبسوط در باب چرایی یا ضرورت شناخت صفات الهی نیست. به طور کلی قابل ذکر است که شناخت خداوند برای ما انسان ها تنها از طریق صفات آن امکان پذیر است. شناخت این صفات، شناختی به شدت تحول آفرین و کابردی است. انسان مجموعه ای از استعدادهاست که آماده ی حرکت به سوی کمال است و جهان آفرینش مجموعه ای از امکانات است که خداوند آن را بدین منظور در اختیار او قرار داده است. هر گونه حرکتی به سوی کمال در این وضعیت، به معنای متخلق شدن به صفات الهی است. در چنین وضعیتی، مطلوب است تا جایگاه موضوع صفات الهی با توجه به چیستی علم کلام اسلامی روشن گردد. محتوای دین اسلام و برنامه های آن را معمولاً در قالب سه گانه ی عقاید، اخلاق و احکام اسلامی جای می دهند. با مطالعه هر یک از این سه مورد، یک رشته یا دانش پدید می آید. برای مثال مطالعه عقاید اسلامی، به ایجاد دانش کلام اسلامی یا الهیات اسلامی منتهی می گردد. بنابراین کلام اسلامی یکی از این دانش های برآمده از مطالعه ی همه جانبه دین است. بر خلاف فیسلوفان، یک متکلم مسلمان، عقل را به خدمت ثبات حقانیت و حقایق دین اسلام و دفاع از آن در برابر شبهات وارده در می آورد. بنابراین، علم کلام دانش و مهارتی است مربوط به حوزه دین پژوهشی که به استنباط و تنظیم و تبیین اثبات و دفاع از اعتقادات دینی با روش های مختلف می پردازد. این علم سابقه ای بسیار طولانی دارد اما با ورود ایران به عصر جدید، بخش دیگری برای آن در نظر گرفته شد. مسلمانان در مواجهه به دنیای مدرن به این نتیجه رسیدند که علم کلام جدیدی نیاز دارند تا به یاری آن بتوانند بطلان تعالیم جدید را نشان دهند و یا هماهنگی آن ها با تعالیم اسلامی را نشان دهند. علم کلام اسلامی جدید در چنین وضعیتی وظیفه طرح و تبیین روش ها، مسائل و شبهات جدید وارد شده به باورهای اعتقادی و دفاع از این اعتقادات دینی را برعهده دارد. بحث از انتظارات بشر از دین، کثرت گرایی دینی و رابطه ی علم و دین، برخی از این مسائل جدید هستند. معمولاً کلام قدیم، جدا از کلام جدید تدریس می شود، اما ابتکار حجت الاسلام خسروپناه در تلقیق مسائل قدیمی و جدید کلامی در چارچوب منطقی خاصی است. این چارچوب از هفت مرحله ی پیاپی مبادی کلام، خداشناسی، دین شناسی، نبوت شناسی، امام شناسی، معادشناسی و اسلام شناسی تشکیل می شود. این درس، به خدا شناسی اختصاص یافته است.

تمام جلسات باهم – سوالات ترم جدید

تمام سوالات تایپ شده با امکان جستجو هنگام آزمون

در صورتی که پاسخنامه دروس دیگری رو هم نیاز دارید می‌توانید به آیدی زیر در تلگرام و یا ایتا پیام دهید.

@nahadplusir