این درس تحت عنوان «خدا شناسی- اثبات وجود خدا» در 6 جلسه ارائه شده است. این درس، اولین درس از سلسله های درس های استاد در زمینه کلام نوین اسلامی است. استاد در این درس ابتدا به گفتار نخست بحث مبادی علم کلام در قالب موضوعاتی همچون چیستی علم کلام، تاریخچه علم کلام، تفاوت علم کلام جدید با علم کلام قدیم و سایر علوم همگون همچون فلسفه دین و تاریخ ادیان و ساختار کلام نوین اسلامی پرداخته است. آنچه به عنوان ساختار کلام نوین اسلامی نامیده شده است، چهارچوب هفت بخشی و سی گفتاری ابداع شده توسط استاد است که در آن مسائل قدیم و جدید کلامی با یک چینش منطقی ذکر می گردند. جلسه چهارم این درس به گفتار دوم بحث مبادی علم کلام یعنی معقولیت و اثبات پذیری گزاره های دینی اختصاص یافته است. در این جلسه امکان اثبات گزاره های اعتقادی بررسی می شود تا در قدم دیگر، فرآیند اثبات آن ها شروع گردد. در نهایت، در دو جلسه پایانی این درس، گفتار نخست از بخش دوم کلام نوین اسلامی یعنی براهین اثبات وجود خداوند همچون برهان فطرت تبیین می گردند.

اهداف درس:

1. آشنایی با چیستی علم کلام جدید
2. شناخت ساختار کلام نوین اسلامی
3. آشنایی با معقولیت گزاره‌های دینی
4. شناخت براهین اثبات وجود خداوند

سرفصل و جلسات:

• جلسه اول: تعاریف چیستی و تاریخچه علم کلام
• جلسه دوم: تفاوت کلام جدید و قدیم و تقاوت آن با سایر علوم همگون
• جلسه سوم: ساختار کلام نوین اسلامی
• جلسه چهارم: معقولیت گزاره‌های کلامی
• جلسه پنجم: براهین اثبات وجود خدا
• جلسه ششم: برهان فطرت یا اجماع

درباره درس:

علم کلام اسلامی، یکی از رشته های دین پژوهشی است. دین پژوهی همچون علوم انسانی یا تجربی،  یک رشته نیست بلکه مجموعه از رشته ها و دانش هاست که از حیثیت های مختلف درباره ی دین بحث و سخن می گوید. حاصل این بحث ها و مطالعات در باب ابعاد دین، پدید آمدن علوم مختلفی است. دین پژوهی این چنین با چندین دانش منطبق است، زیرا مجموعه از رشته ها و دانش هایی است که با روش های مختلف به مطالعه بعدی از ابعاد دین یا زاویه ای از زوایای دین می پردازند. دین سه حیثیت یا بعد مبانی، محتوا و لوازم دارد. محتوای دین اسلام و برنامه های آن را معمولاً در قالب سه گانه ی عقاید، اخلاق و احکام اسلامی جای می دهند. با مطالعه هر یک از این سه مورد، یک رشته یا دانش پدید می آید. برای مثال مطالعه عقاید اسلامی، به ایجاد دانش کلام اسلامی یا الهیات اسلامی منتهی می گردد و مطالعه احکام شرعی، دانش فقه اسلامی را پدید می آورد. بنابراین کلام اسلامی یکی از این دانش های برآمده از مطالعه ی همه جانبه دین است. این علم، به هست و نیست های اعتقادی دین اسلام می پردازد. بر خلاف فیسلوفان، یک متکلم مسلمان، علم و عقل را به خدمت ثبات حقانیت و حقایق دین اسلام و دفاع از آن در برابر شبهات وارده در می آورد. بنابراین، علم کلام دانش و مهارتی است مربوط به حوزه دین پژوهشی که به استنباط و تنظیم و تبیین اثبات و دفاع از اعتقادات دینی با روش های مختلف می پردازد. این علم سابقه ای بسیار طولانی دارد اما با ورود ایران به عصر جدید، بخش دیگری برای آن در نظر گرفته شد. مسلمانان در مواجهه به دنیای مدرن به این نتیجه رسیدند که علم کلام جدیدی نیاز دارند تا به یاری آن بتوانند بطلان تعالیم جدید را نشان دهند و یا هماهنگی آن ها با تعالیم اسلامی را نشان دهند. علم کلام اسلامی جدید در چنین وضعیتی وظیفه طرح و تبیین روش ها، مسائل و شبهات جدید وارد شده به باورهای اعتقادی و دفاع از این اعتقادات دینی را برعهده دارد. بحث از انتظارات بشر از دین، کثرت گرایی دینی و رابطه ی علم و دین، برخی از این مسائل جدید هستند. معمولاً کلام قدیم، جدا از کلام جدید تدریس می شود، اما ابتکار حجت الاسلام خسروپناه در تلقیق مسائل قدیمی و جدید کلامی در چارچوب منطقی خاصی است. این چارچوب از هفت مرحله ی پیاپی مبادی کلام، خداشناسی، دین شناسی، نبوت شناسی، امام شناسی، معادشناسی و اسلام شناسی تشکیل می شود. این درس، به تبیین مبادی کلام و خداشناسی اختصاص یافته است.

تمام جلسات باهم – سوالات ترم جدید

تمام سوالات تایپ شده با امکان جستجو هنگام آزمون

در صورتی که پاسخنامه دروس دیگری رو هم نیاز دارید می‌توانید به آیدی زیر در تلگرام و یا ایتا پیام دهید.

@nahadplusir