این درس تحت عنوان «دین شناسی معرفتی» در 8 جلسه ارائه شده است. این درس، سومین درس از سلسله های درس های استاد در زمینه کلام نوین اسلامی است. در ساختار در نظرگرفته شده برای  کلام نوین اسلامی، بعد از خداشناسی، بحثی جدید به نام دین شناسی گنجانده شده است. دین در این جا بعنوان یک فعل خداوند، طرح شده و مورد مطالعه قرار می گیرد. استاد این بحث را ضمن چهار گفتار حقیقت دین و فرق آن با تجربه دینی، بحث از منشأ دین، انتظارات بشر از دین و کارکردهای آن و کثرت گرایی دینی مورد تبیین قرار داده اند. ایشان این سه بحث را ضمن پرداختن به موضوعات متنوعی از قبیل تعریف دین به دو روش تاریخی و منطقی، دین در قرآن، سه روش تجربی، عقلی و نقلی شناخت دین، سه دیدگاه درباره تجربه دینی، معناگرایی امری فطری، سه دیدگاه در مورد انتظار از دین، شش عامل گرایش به دین و نقد آن ها، چیستی دین داری و ایمان دینی، مدارا، سه دیدگاه در باب حق بودن ادیان مختلف و حق گرایی دینی به پیش برده اند.

اهداف درس:

1. آشنایی با حقیقت دین و تجربه دینی
2. شناخت علل گرایش به دین
3. آشنایی با کارکردهای دین
4. شناخت کثرت گرایی دینی

سرفصل و جلسات:

• جلسه اول: حقیقت دین، روش منطقی ذین
• جلسه دوم: روش‌شناسی شناخت دین
• جلسه سوم: انتظار بشر از دین
• جلسه چهارم: نقد نظریات ملحدان در خصوص منشاء دین
• جلسه پنجم: نقد کلی بر نظرات علل گرایش بشر به دین
• جلسه ششم: عوامل رشد و عوامل آسیب ایمان
• جلسه هفتم: پلورالیزم دینی 1
• جلسه هشتم: پلورالیزم دینی 2

درباره درس:

دین شناسی و بحث از حقیقت دین، یکی از موضوعات محوری علم کلام اسلامی است. نیاز به گفتن سخنانی مبسوط در باب چرایی یا ضرورت و اهمیت شناخت این موضوع نیست. قابل ذکر است که قدما، بحثی بنام دین شناسی نداشته اند اما در کلام جدید و در فلسفه ی دین، مباحث مفصلی درباره دین شناسی مطرح شده است. برای درک این مطلب، صرفاً لازم است به شبهات انسان عصر جدید در زمینه ی دین داری اش توجه شود. برای مثال ذهن انسان دین دار و بی دین این عصر، برخلاف انسان سنتی، متوجه خاستگاه و منشأ دین است. او می خواهد بداند که چرا دین دار گشته است و ریشه ی دین داری انسان ها در چه چیزی است. هر گونه اعتقادی در این زمینه، نقشی تعیین کننده در گرایشات و نحوه ی زیست چنین انسانی دارد. در چنین وضعیتی، مطلوب است تا جایگاه موضوع دین شناسی، با توجه به چیستی علم کلام اسلامی روشن گردد. محتوای دین اسلام و برنامه های آن را معمولاً در قالب سه گانه ی عقاید، اخلاق و احکام اسلامی جای می دهند. مطالعه عقاید اسلامی، به ایجاد دانش کلام اسلامی یا الهیات اسلامی منتهی می گردد. علم کلام دانش و مهارتی است مربوط به حوزه دین پژوهشی که به استنباط و تنظیم و تبیین اثبات و دفاع از اعتقادات دینی با روش های مختلف می پردازد. این علم سابقه ای بسیار طولانی دارد اما با ورود ایران به عصر جدید، بخش دیگری برای آن در نظر گرفته شد. مسلمانان در مواجهه به دنیای مدرن به این نتیجه رسیدند که علم کلام جدیدی نیاز دارند تا به یاری آن بتوانند بطلان تعالیم جدید را نشان دهند و یا هماهنگی آن ها با تعالیم اسلامی را نشان دهند. علم کلام اسلامی جدید در چنین وضعیتی وظیفه طرح و تبیین روش ها، مسائل و شبهات جدید وارد شده به باورهای اعتقادی و دفاع از این اعتقادات دینی را برعهده دارد. بحث از انتظارات بشر از دین، کثرت گرایی دینی و رابطه ی علم و دین، برخی از این مسائل جدید هستند. معمولاً کلام قدیم، جدا از کلام جدید تدریس می شود، اما ابتکار حجت الاسلام خسروپناه در تلقیق مسائل قدیمی و جدید کلامی در چارچوب منطقی خاصی است. این چارچوب از هفت مرحله ی پیاپی مبادی کلام، خداشناسی، دین شناسی، نبوت شناسی، امام شناسی، معادشناسی و اسلام شناسی تشکیل می شود. این درس، به دین شناسی اختصاص یافته است.

تمام جلسات باهم – سوالات ترم جدید

تمام سوالات تایپ شده با امکان جستجو هنگام آزمون

در صورتی که پاسخنامه دروس دیگری رو هم نیاز دارید می‌توانید به آیدی زیر در تلگرام و یا ایتا پیام دهید.

@nahadplusir